Reggio pedagogiek bij Les Petits

‘Reggio Emilia pedagogiek; een inspirerend verhaal wat direct in de praktijk zichtbaar en voelbaar is.
Een kind wordt gezien als een rijk kind met vele mogelijkheden en talenten!’

Les Petits laat zich inspireren door de Reggio-pedagogiek, dit is verweven in ons pedagogisch beleid. Sandra Vlaar, directeur van Les Petits en Carolien Libert, één van de pedagogen van Les Petits, hebben onlangs een studiereis gemaakt naar een Reggio kindcentrum in Zweden. Hier zijn zij ontzettend enthousiast geraakt. Diverse onderdelen zien wij terug in onze eigen werkwijze en die breiden we graag uit door middel van de opgedane inspiratie. Graag vertellen wij waarom wij deze pedagogiek zo passend vinden bij Les Petits en hoe wij dit uitdragen op onze locaties.

Het competente kind

Binnen de Reggio-pedagogiek staat het krachtige kindbeeld centraal; het competente kind. Er wordt uitgegaan van belangrijke democratische waarden als respect, verantwoordelijkheid, gemeenschapszin en het recht van kinderen om te experimenteren, fouten te maken en invloed te hebben. En van de waarde van schoonheid, theater en beeldende kunst; de ‘honderd talen’ waarin kinderen zich uitdrukken. Bij Reggio-pedagogiek wordt uitgegaan van het principe dat opvoeding een collectieve verantwoordelijkheid is en steeds opnieuw moet worden doordacht. Gelijkheid en de dialoog met het kind is van belang, het kind wordt naast krachtig, gezien als medemens; sterk, capabel en uniek. Daarbij krijgen de kinderen de vrijheid om de eigen creativiteit te uiten op geheel eigen wijze.

De rol van de pedagogisch medewerker
Wij motiveren en coachen onze pedagogisch medewerkers om vooral naar kinderen te luisteren. Ze zijn nabij, volgen de kinderen in hun beleving, volgen de ontwikkeling en sluiten daarbij aan. Ze geven kinderen de ruimte om te ontdekken en op zoek te gaan naar grenzen, fantasiespel te spelen en te experimenteren. De kinderen leren van en met elkaar. Door kinderen goed te observeren kun je zien wat ze werkelijk nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Wij stimuleren onze collega’s om zichzelf steeds de vraag te stellen; ‘Hoe kijkt dit kind naar de wereld?’.

Spelen
Jonge kinderen leren wanneer ze spelen. Ze ontwikkelen zich daarbij in de volle breedte. Voor jonge kinderen vindt ontwikkeling plaats door concrete ervaringen op te doen. In de Reggio-pedagogiek is vrij spelen een belangrijke basis. Vrij spel komt uit het kind zelf, het is vreugdevol, geeft plezier en het dient geen opgelegd doel. Het is spontaan en geeft actieve betrokkenheid; het kind kan er helemaal in opgaan. Het spel heeft een eigen realiteit, het is niet-letterlijk en bestaat uit doen-alsof. Voor het kind gaat het dus om een activiteit waar het zelf vorm aan geeft en waar volwassenen geen doelen voor stellen. Er wordt uitgegaan van hoe het kind zelf naar de wereld kijkt.

Goed spelen bevordert de fysieke, cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling; de totale ontwikkeling. In het spel verkennen kinderen hun fysieke mogelijkheden, kunnen ze emoties verwerken en gevoelens uiten. Het bevordert sociaal begrip om samen met andere kinderen in een verbeelde werkelijkheid te verblijven. Door te spelen ontwikkelt het kind veerkracht; een stevige basis om problemen het hoofd te bieden.

     

De ruimte als derde pedagoog

Binnen de Reggio-pedagogiek gaat men er vanuit dat een kind is omgeven door drie pedagogen. Eén; de andere kinderen en de groep, twee; de volwassenen en drie; de geboden ruimte en materialen.

In Zweden vielen direct de betekenisvolle ruimtes op. Alles lijkt op het ‘echte leven’. In de huishoek staat een groot bed, een keuken met echte pannen en alles wat nog meer in een keuken aanwezig is. In het atelier word je direct uitgenodigd om te gaan schilderen, er staat een ezel, volop verf en verschillende kwasten. Projecten van de kinderen worden gedocumenteerd. Daarbij zijn verhalen van kinderen te lezen en zie je veel foto’s via ‘storytelling’. Vrijwel alles staat en hangt op ooghoogte van de kinderen.

Er wordt daarnaast veel gebruik gemaakt van licht, glas en overheadprojectors. Door iets in het licht te zetten, krijgt het extra aandacht en wordt een project van de kinderen nog meer zichtbaar. Met licht kan je ook schaduw maken en door met glas en spiegels te werken kan je een project vanuit verschillende perspectieven bekijken. Dit is leerzaam voor het (ruimtelijk) inzicht, maar ook toe te passen in het sociale contact. Als je iets vanuit meerdere kanten kunt bekijken, krijg je begrip voor de denkwijze van de ander en kan je beter samenwerken. Door projectors kunnen kunstwerken van kinderen in het groot geprojecteerd worden, waardoor kinderen met elkaar kunnen praten over dat wat ze zien.

Binnen Les Petits willen wij onze betekenisvolle ruimtes en hoeken nog meer in gaan richten vanuit deze visie, daarbij gaan wij ook het storytelling meenemen. De ‘eenvoud’ van de materialen en het samenbrengen van divers (echt) materiaal is iets waar wij binnen Les Petits direct mee aan de slag kunnen!

Ook de buitenruimtes in Zweden sluiten aan op de door ons ingezette koers waarbij we aandacht hebben voor het spelen met natuurlijke materialen, ‘loose parts’ en risicovol spelen. Kinderen mogen zelf ontdekken en mogen uitdagingen aangaan. Er is volop natuurlijk materiaal waar kinderen zelf hun eigen creativiteit en fantasie op los kunnen laten. Het ‘aan den lijve’ ervaren van de natuur, waarbij alle zintuigen optimaal ingeschakeld zijn, is een belangrijke factor om meer zelfvertrouwen en veerkracht te ontwikkelen. Door te spelen in de natuur, of te spelen met natuurlijke materialen, kunnen kinderen meer gerichte aandacht en concentratie opbrengen, beter samenspelen en tot meer creativiteit komen.

   

Wij houden steeds voor ogen dat kinderen zelf mogen ontdekken, creëren en hun fantasie gebruiken. Het is noodzakelijk dat volwassenen de voorwaarden ruimte, vrijheid en tijd scheppen.
‘Gras gaat niet harder groeien als je er aan trekt. Je moet zorgen dat je de bodem voldoende voeding geeft waardoor het gras kan groeien’.

Carolien Libert en Bernadette Lakeman, pedagogen Les Petits